Blog

Komunikację niewerbalną definiujemy jako ogół tworzonych albo odbieranych przez ludzi komunikatów o charakterze niewerbalnym. Celem tych sygnałów jest wyrażenie emocji, intencji czy oczekiwań. Jak przebiega komunikacja niewerbalna między nauczycielem a uczniem? Na to pytanie odpowiadamy w najnowszym artykule na blogu.

Komunikacja niewerbalna między nauczycielem a uczniem

Ważną funkcją komunikatów niewerbalnych jest informowanie o statusie osoby, która je nadaje, jej samoocenie czy cechach temperamentu. Co wchodzi dokładnie w zakres sygnałów pozawerbalnych? Zaliczamy do nich: 

• gesty,
• mimikę,
• ton głosu,
• tempo mówienia,
• postawę,
• stany fizjologiczne (np. zaczerwienienie twarzy z powodu stresu),
• ruch oczu,
• rodzaj ubioru.

Z wszystkimi z powyższych spotykamy się podczas komunikacji na lekcjach w III Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych w Krakowie

Przykłady komunikacji niewerbalnej w szkole

Komunikacja niewerbalna odgrywa bardzo dużą rolę w relacji nauczyciela z uczniem. Przede wszystkim pedagodzy mogą dzięki niej odczytywać to, jakie emocje odczuwają poszczególni uczniowie, co nie pozostaje bez wpływu na przebieg lekcji. Z drugiej strony również komunikaty niewerbalne ze strony nauczyciela oddziałują na uczniów:

• dzięki nim nauczyciel może tworzyć odpowiednią atmosferę w klasie oraz kontrolować zachowanie swoich podopiecznych;
• swoim zachowaniem nauczyciel daje wzór naśladowania — jako przykład kultury i dobrego wychowania;
• komunikaty niewerbalne mogą być przez niego stosowane także do akcentowania niektórych części swoich wypowiedzi.

Nauczyciel powinien dobrze odczytywać sygnały pozawerbalne nadawane przez uczniów po to, żeby skutecznie radzić sobie z ewentualnymi konfliktami w klasie. Dzięki szybkiemu zaobserwowaniu komunikatów, które je zapowiadają, ma on możliwość łagodzenia sytuacji spornych jeszcze zanim przybiorą na sile. Z drugiej strony sygnały niewerbalne mogą stanowić także informację o gotowości uczniów do współpracy i chęci uczestniczenia przez nich w aktywnościach proponowanych przez dydaktyka. Dostrzeganie ich pozwala nauczycielowi na bieżąco dopasowywać treści i metody nauczania do zmieniających się potrzeb uczniów. Komunikacja niewerbalna umożliwia mu chociażby zauważenie, że pomysły, które wcześniej się sprawdzały, niekoniecznie muszą dalej być dobrze przyjmowane. 

Jak więc widać, sygnały niewerbalne pozwalają odczytać cały wachlarz emocji uczniów: od znudzenia i niechęci, przez aprobatę i radość, po skupienie i zaangażowanie. Doświadczony nauczyciel wykorzystuje obserwacje odnoszące się do zachowania dzieci i młodzieży po to, aby odpowiednio zarządzać klasą.

Także sygnały niewerbalne ze strony pedagoga mają duży wpływ na uczniów. Dzięki nim może on stworzyć w niej przyjazną, sprzyjającą nauce atmosferę. Efekt ten można osiągnąć za pomocą odpowiedniego tonu głosu, postawy i gestów. Jednocześnie zadaniem nauczyciela jest pokazanie, że jego postawa może ulec zmianie, np. w przypadku niewłaściwego zachowania uczniów.